Zasiłek rodzinny: ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka, przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł.
Gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764 zł.
Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka.
osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów).
Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko:
18 roku życia,
nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia,
24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje jeśli:
dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim.
dziecko lub osoba ucząca się została umieszczona umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej
pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
członkom rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
135 zł na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
Dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują tylko osobom uprawnionym do zasiłku rodzinnego.
Obecnie można ubiegać się o następujące dodatki:
dodatek z tytułu urodzenia dziecka,
dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka,
dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1000zł. Przysługuje on matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek przysługuje opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.
Dodatek przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10-go tygodnia ciąży do porodu. Fakt pozostawania pod opieką medyczną należy potwierdzić zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną. Warunek przedłożenia zaświadczenia nie dotyczy opiekunów prawnych dziecka, osób, które przysposobiły dziecko bądź wystąpiły do sądu o przysposobienie dziecka.
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
24 miesięcy kalendarzowych,
36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona:
bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy,
podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
Dodatek przysługuje w wysokości 193,00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,00 zł na wszystkie dzieci.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
drugi z rodziców dziecka nie żyje,
powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
ojciec dziecka jest nieznany.
Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Dodatek przysługuje rodzinie wielodzietnej w wysokości 95,00 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka
Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości 90,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia i 110,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności,
powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności ? w wysokości 113 zł miesięcznie na dziecko albo
w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej ? w wysokości 69 zł miesięcznie na dziecko.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowanie przedszkolnego, w wysokości 100 zł na dziecko.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego.
„Złotówka za złotówkę”
Od 1 stycznia 2016 r. możliwe jest otrzymanie świadczeń rodzinnych w przypadku przekroczenia dochodu.
Od dnia 1 stycznia 2016 roku obowiązuje zmiana art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, która wprowadza zasadę ?złotówka za złotówkę?. Dzięki niej przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami (674 zł na osobę w rodzinie lub 764 zł dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem) nie oznacza automatycznie utraty świadczenia.
Rodziny, które przekroczą próg dochodowy nie tracą prawa do świadczeń rodzinnych. Dzięki wprowadzeniu zasady złotówka za złotówkę ich świadczenia będą stopniowo obniżane wraz ze wzrostem dochodów. Dotychczas, gdy rodzina przekroczyła próg dochodowy (674,00 zł na osobę w rodzinie lub 764,00 zł dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem), traciła prawo do świadczeń rodzinnych. Dzięki nowemu rozwiązaniu łączna kwota zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłku rodzinnego przysługujących danej rodzinie jest stopniowo obniżana o 1,00 zł wraz z przekroczeniem o 1,00 zł kryterium dochodowego dotyczącego łącznego dochodu netto wszystkich członków rodziny. Świadczenia zostaną wypłacone, gdy kwota do wypłaty po zastosowaniu mechanizmu złotówka za złotówkę będzie nie niższa niż 20,00 zł.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje w wysokości 1000zł.
Od 1 stycznia 2013 r. prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka
przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922zł.
Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia
dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18-go roku życia.
Wniosek złożony po terminie właściwy organ pozostawia bez rozpoznania.
Zapomoga przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10-go tygodnia ciąży do porodu. Fakt pozostawania pod opieką medyczną należy potwierdzić zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną.
Warunek przedłożenia zaświadczenia nie dotyczy opiekunów prawnych dziecka, osób, które przysposobiły dziecko bądź wystąpiły do sądu o przysposobienie dziecka.
Świadczenie pielęgnacyjne
Od 1 stycznia 2024 r. weszły w życie znowelizowane przepisy dotyczące przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego (tzw. nowe świadczenie pielęgnacyjne), które będzie przysługiwać:
matce albo ojcu,
innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z 25.02.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
opiekunowi faktycznemu dziecka,
rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego
jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji
i edukacji.
W odniesieniu do matki i ojca dziecka zaznaczyć należy, że świadczenie pielęgnacyjne nie może być przyznane rodzicowi, który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, ale także takiemu, który został pozbawiony praw rodzicielskich.
Nowelizacja wprowadza jednoznaczną regulację, z której wynika, że świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane tylko na osoby do ukończenia 18. roku życia, czyli de facto na dzieci. Po 1.01.2024 r., składając wniosek na „nowych zasadach”, nie będzie można uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na osobę pełnoletnią.
Od 1.01.2024 r. osoby ubiegające się o świadczenie pielęgnacyjne na „nowych zasadach” mogą pozostawać w zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej, prowadzić gospodarstwo rolne, w takim zakresie, który nie będzie wyłączał możliwości sprawowania przez nich opieki na osobami z niepełnosprawnościami do ukończenia 18. roku życia.
Opiekunowie będą mogli mieć ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z 31.01.2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z 8.02.2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
W przypadku gdy opiekun otrzymujący świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie sprawował opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego będzie podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka – warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego.
Od 1.01.2024 r. świadczenie pielęgnacyjne nie może być przyznane jeśli:
osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z 4.04.2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
niepełnosprawnemu dziecku;
osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 215,84 zł miesięcznie.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
Osobom, o których mowa w ust. 2 i 3, zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tych osób, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
Osobie, której przyznano dodatek pielęgnacyjny za okres, za który wypłacono zasiłek pielęgnacyjny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalny lub rentowy, który przyznał dodatek pielęgnacyjny, wypłaca emeryturę lub rentę pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje tę kwotę na rachunek bankowy organu właściwego. Przekazanie kwoty odpowiadającej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego, o którym mowa w ust. 7, uznaje się za zwrot świadczeń nienależnie pobranych.
CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ
Wnioski o przyznanie świadczeń rodzinnych składa się ze względu na miejsce zamieszkania, a nie zameldowania.
Praw do świadczeń rodzinnych ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami do końca okresu zasiłkowego. Prawo do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności ustala się do końca ważności orzeczenia (nie dłużej niż do końca okresu zasiłkowego). Wyjątek stanowią zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, prawo do tych świadczeń ustala się na czas nieokreślony chyba, że orzeczenie zostało wydane na czas określony, wtedy prawo do świadczeń ustalane jest do ostatniego dnia miesiąca, w którym traci ważność orzeczenie.
Jeżeli złożysz wniosek o zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne w okresie trzech miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności, prawo do zasiłku będzie ustalone od miesiąca złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Jeżeli pobierasz świadczenia rodzinne, masz obowiązek, niezwłocznie powiadomić nas o wyjeździe członka rodziny poza granice Rzeczypospolitej, zaprzestaniu nauki, zawarciu związku małżeńskiego, urodzeniu dziecka, umieszczeniu członka rodziny w domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, zakładzie opiekuńczo leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, szkole wojskowej lub innej szkole zapewniającej całodobowe utrzymanie a także o uzyskaniu dochodu.