Standardy ochrony małoletnich

Załącznik Nr 1

do Zarządzenia Nr 2

Kierownika  Gminnego Ośrodku Pomocy Społecznej w Nozdrzcu

z dnia  1 sierpnia 2024 r.

 

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

 

Polityka ochrony małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nozdrzcu

Preambuła

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników i współpracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nozdrzcu jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie, w trosce o jego dobrostan. Każdy pracownik i współpracownik traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownicy i współpracownicy Ośrodka, realizując te cele, działają w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji. Niniejsza procedura określa najważniejsze zasady i założenia związane z zapewnieniem maksymalnego poziomu bezpieczeństwa małoletnich, będących podopiecznymi/klientami Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nozdrzcu, określanego dalej jako GOPS/Ośrodek.  Zasady te i założenia gwarantują najwyższy poziom ochrony małoletnich, na rzecz których realizowane są usługi świadczone przez GOPS.

Postanowienia wstępne/słowniczek pojęć:

  1. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
  2. Współpracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej, stażysta lub osoba współpracująca nieodpłatnie na innych zasadach.
  3. Interwent – osoba zatrudniona w Ośrodku na stanowisku pracownika socjalnego lub asystenta rodziny.
  4. Dzieckiem/małoletnim jest każda osoba do ukończenia 18. roku życia.
  5. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentowania dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
  6. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno-opiekuńczy.
  7. Kierownik to osoba zarządzająca Ośrodkiem zgodnie ze statutem.
  8. GOPS/ Ośrodek – należy rozumieć Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nozdrzcu.
  9. Standardy – Standardy Ochrony Małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w  Nozdrzcu.
  • 1.

Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu

  1. Pracownik przed dopuszczeniem do realizacji obowiązków w zakresie działań Ośrodka podaje swoje dane osobowe, które następnie służą Kierownikowi GOPS do wykonania obowiązku określonego w art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1304) i sprawdzenia pracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, zwanym dalej Rejestrem. Sprawdzenie dotyczy także osób poniżej 18 roku życia. W aktach osobowych pracownika przechowuje się wydruk pierwszego oraz ostatniego sprawdzenia osoby w Rejestrze. Osoba figurująca w Rejestrze nie może zostać zatrudniona. Zakres danych osobowych potrzebnych do sprawdzenia osoby w  Rejestrze znajduje się w załączniku nr 3. do niniejszej Polityki. Za realizację obowiązku odpowiada Kierownik.
  2. W celu monitorowania bezpieczeństwa, poza wykonaniem obowiązku określonego w ustępie poprzedzającym, Kierownik dokonuje każdego roku sprawdzenia figurowania pracownika w  Rejestrze.
  3. Poza sprawdzeniem figurowania osoby w Rejestrze pracownik podejmujący obowiązki pracownicze lub działania jak w ust. 1 powyżej, podpisuje oświadczenie, jak w załączniku nr 3 do Polityki.
  4. W przypadku powzięcia informacji o wszczęciu wobec pracownika postępowania karnego o  przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub przestępstwo z użyciem przemocy popełnione przeciwko dzieciom należy niezwłocznie odsunąć ją od wszelkich form kontaktu z dziećmi i  przenieść na stanowisko pracy, na którym kontakt ten nie występuje lub rozważyć zakończenie umowy z tą osobą.
  • 2.

 Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a pracownikami Ośrodka, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich.

(Bezpieczny kontakt pracowników z dziećmi, rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci)

 

  1. Pracownicy mający bezpośredni kontakt z małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich, w szczególności dzieci, z szacunkiem oraz w sposób uprzejmy i kulturalny, a także dostosowany do wieku dziecka.
  2. Wszyscy pracownicy zobowiązani są do utrzymywania profesjonalnej relacji z dziećmi i każdorazowego rozważenia, czy ich reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione. Pracownicy Ośrodka mają obowiązek powstrzymania się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
  3. Wszyscy pracownicy zobowiązani są do działania w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji danego zachowania, o co należy dbać zwłaszcza w odniesieniu do dzieci ze spectrum np. autyzmu lub innych deficytów, gdzie rozumienie sytuacji społecznych może być na obniżonym poziomie.
  4. Nie wolno ujawniać informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec pozostałych podopiecznych GOPS lub pracowników, którym wiedza ta nie jest niezbędna do wykonywania swoich obowiązków. Obejmuje to między innymi informacje o sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej. Wszelkie informacje o niepełnosprawności lub zdiagnozowanych zaburzeniach/chorobach itp. mogą być omawiane z dzieckiem wyłączenie za zgodą jego rodziców i być słusznie uzasadnione.
  5. Zabrania się w komunikacji z dziećmi zachowywać się w sposób niestosowny. Obejmuje to używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywanie wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).
  6. Zaleca się wdrażanie dzieci do przyjmowania asertywnej postawy i zapewnianie ich, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć bezpośrednio w rozmowie pracownikowi lub wybranej przez siebie osobie i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy.
  7. Pracownicy nie kontaktują się prywatnymi kanałami komunikacji z dziećmi bez wiedzy ich opiekunów prawnych.
  8. W szczególności pracownicy i współpracownicy nie prowadzą z dziećmi prywatnych rozmów z wykorzystaniem mediów społecznościowych bez wiedzy i zgody rodzica / opiekuna. Zasada ta nie dotyczy sytuacji (nawet potencjalnego) zagrożenia życia i zdrowia dziecka. W takim przypadku pracownik lub współpracownik może kontynuować rozmowę, lecz zobowiązany jest jednocześnie powiadomić Kierownika GOPS o kontakcie z dzieckiem i przyczynach tego kontaktu. Powiadomienie powinno być w miarę możliwości dokonane pisemnie lub mailowo.
  9. W przypadku rozpoczęcia prywatnej rozmowy z wykorzystaniem mediów społecznościowych przez samo dziecko pracownik nie kontynuuje rozmowy i poleca dziecku zgłoszenie się do niej/niego w miejscu wykonywania obowiązków służbowych lub z wykorzystaniem służbowych kanałów komunikacji zdalnej.
  10. Pracownicy powinni unikać sytuacji, w których pozostawaliby „sam na sam” z dzieckiem. Kontakt może odbywać się wyłącznie w obecności rodzica lub opiekuna.
  11. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletnich jakichkolwiek form przemocy – wynika to z przepisów prawa. Zabrania się jakiegokolwiek naruszania nietykalności cielesnej dzieci. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z dzieckiem może być stosowny, wręcz niezbędny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. W związku z tym, że nie można wyznaczyć uniwersalnej zasady dotyczącej stosowności każdego takiego kontaktu fizycznego, należy kierować się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję dziecka (np. w momencie napadów agresji czy napadów drgawkowych), pytając go o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie) i zachowując świadomość, że nawet przy dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez niego lub osoby trzecie. Zaleca się, aby w stosunku do dzieci z  niepełnosprawnościami, przewlekle chorych lub z innymi zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwojowymi ustalić z rodzicem/opiekunem optymalne formy kontaktu fizycznego z dzieckiem.
  12. W wypadku nawiązania kontaktu fizycznego z dzieckiem należy być przygotowanym na wyjaśnienie swoich działań.
  13. Nie należy angażować się w takie aktywności, które mogą zostać przez dziecko lub obserwujących dwuznacznie odebrane, jak: łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne.
  14. Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności wobec dzieci, które doświadczyły nadużycia i  krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że małoletni będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi lub źle odczyta intencje pracownika. W takich sytuacjach ważna jest pomoc małoletniemu, zapewnienie go o wsparciu, ale też o konieczności poszanowania granic dorosłego.
  15. Kontakt fizyczny z dzieckiem możliwy jest wyłącznie w sytuacji wynikającej z realizacji obowiązków służbowych i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu oraz jest jego odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Kontakt nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z  jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy.
  16. Będąc świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub dzieci, zawsze należy poinformować Kierownika i/lub postępować zgodnie z  obowiązującymi procedurami.
  17. Pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nozdrzcu posiadają odpowiednią wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci.
  18. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy/ współpracownicy GOPS, którzy pozostają z dzieckiem/jego rodziną w bezpośrednim kontakcie podejmują rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy przekazują tę informację Kierownikowi Ośrodka.
  • 3

 Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, a także składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego i  zawiadomienia sądu opiekuńczego.

 

  1. W przypadku podjęcia przez pracownika GOPS Nozdrzec podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, ma on obowiązek przekazania uzyskanej informacji niezwłocznie Kierownikowi. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 5. do niniejszej Polityki. Kartę bezzwłocznie przekazuje się Kierownikowi. Jeżeli przekazanie informacji nastąpiłoby po godzinach pracy Ośrodka, Pracownik jest zobowiązany powiadomić Policję o sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka lub o krzywdzeniu małoletniego.

 

  1. Kierownik przekazuje informację do bezpośredniego pracownika, który pełni funkcję interwenta i podejmuje czynności zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz zakresem obowiązków. Osoba ta powinna w pierwszej kolejności ustalić, czy zachodzą przesłanki wszczęcia procedury zapewnienia dziecku ochrony na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a następnie ustalić jakie podmioty i instytucje powinny zostać poinformowane o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego.

 

  1. Jeżeli zastosowano procedurę wynikającą z art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, zasadnym jest skierowane do sądu rodzinnego wniosku, o którym mowa w art.572k.p.c oraz złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy domowej. Kierownik Ośrodka niezwłocznie kieruje taki wniosek do właściwych organów.

 

  1. Obowiązki określone powyżej nie wpływają na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.

 

  1. W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby (Policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod numer 112 lub 998 (pogotowie). Poinformowania służb dokonuje pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu .

 

  1. Wszyscy pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nozdrzcu i inne osoby, które w  związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.
  • 4.

 Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty”.

 

  1. Obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” i wypełnienia formularzu Niebieska Karta- A spoczywa na wszystkich pracownikach socjalnych i asystencie rodziny Ośrodka.

 

  1. W przypadku powzięcia podejrzenia lub uzyskania informacji o krzywdzeniu małoletniego, Pracownicy, o których mowa powyżej mają obowiązek wypełnić formularz Niebieska Karta- A niezwłocznie po powzięciu informacji o zaistnieniu ku temu przesłanek.

 

  1. Wypełniając formularz Niebieska Karta- A Pracownik stosuje zasady wynikające z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz rozporządzenia w sprawie procedury Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, w tym przekazuje osobie doznającej przemocy domowej formularz Niebieska Karta- B .

 

 

  1. Po wypełnieniu formularza Niebieska Karta-A Pracownik, który wszczyna procedurę „Niebieskie Karty”, dostarcza ten formularz do Zespołu Interdyscyplinarnego zgodnie z zapisami w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej i rozporządzeniu w sprawie „Niebieskie Karty”, tj. do 5 dni roboczych. Za dni robocze przyjmuję się dni pracy Ośrodka.

 

  • 5.

Monitoring stosowania Polityki

Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów

 

  1. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wyznacza osobę odpowiedzialną za Politykę ochrony dzieci w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nozdrzcu.
  2. Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Polityki, za reagowanie na sygnały naruszenia Polityki oraz za proponowanie zmian w  Polityce. Dla pracowników zatrudnionych w czasie wejścia Standardów ochrony małoletnich osoba odpowiedzialna zorganizuje szkolenie, podczas którego zapoznaje pracowników z  wprowadzonymi standardami. Potwierdzenia przeszkolenia pracowników znajdują się w  odpowiednich protokołach z tych spotkań. Odbycie przygotowania do stosowania Standardów ochrony małoletnich każdy pracownik potwierdza podpisem. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 4. do niniejszej Polityki – (oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony małoletnich).
  3. Osoba, o której mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadza wśród pracowników nie rzadziej niż raz na dwa lata ankietę monitorującą poziom realizacji Polityki. Wzór ankiety stanowi załącznik nr 6. do niniejszej Polityki.
  4. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany Polityki oraz wskazywać naruszenia Polityki w GOPS.
  5. Osoba, o której mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, dokonuje opracowania wypełnionych przez pracowników i współpracowników ankiet. Sporządza na tej podstawie raport zmonitoringu, który następnie przekazuje kierownikowi GOPS.

6.Kierownik wprowadza do Polityki niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom nowe brzmienie Polityki.

  6.

Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim Standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania.

  1. Standardy podlegają opublikowaniu na stronie internetowej Ośrodka oraz są wywieszone w  miejscu widocznym w siedzibie Ośrodka.
  2. Niezależnie od publikacji Standardów w formie określonej powyżej, Pracownik realizujący usługi względem małoletniego przekazuje wersję zupełną Standardów rodzicom, opiekunom prawnym lub opiekunom faktycznym małoletniego, a osoby te potwierdzają na piśmie otrzymanie Standardów.
  3. Małoletni, wobec których realizowane są usługi przez Pracowników otrzymują wersję skróconą Standardów.
  4. Jeżeli rozwój psychiczny małoletniego lub stan jego zdrowia świadczą o ograniczonej możliwości zrozumienia założeń Standardów, Pracownik może zaniechać ich doręczenia.

 7.

Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielanie mu wsparcia.

 

  1. Za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielanie mu wsparcia odpowiedzialni są wszyscy Pracownicy.

 

  1. Niezależnie od obowiązku określonego powyżej, Kierownik wyznacza Pracownika koordynującego przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i organizację pomocy oraz wsparcia dla takiego małoletniego.

 8.

Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

 

  1. Tworzy się wewnętrzny rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

 

  1. Rejestr przechowywany jest w siedzibie Ośrodka.

 

  1. Kierownik wyznacza osobę odpowiedzialną za prowadzenie i uzupełnianie rejestru.
  • 9.

     Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

 

  1. W przypadku ujawnienia krzywdzenia małoletniego zostaje wszczęta procedura „Niebieskie Karty”.

 

  1. Plan wsparcia małoletniego oraz plan indywidualnej pomocy prowadzony jest w  szczególności przez Pracownika Socjalnego będącego członkiem grupy diagnostyczno-pomocowej.

 

  1. W miarę możliwości plan wsparcia konsultowany jest z psychologiem, a jeżeli jest taka możliwość psycholog uczestniczy też w jego realizacji.
  • 10.

Przepisy końcowe

 

  1. Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.
  2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników Ośrodka, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla pracowników i poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną.

 

 

Data i czytelny podpis

 

 

Do pobrania – dokumenty dotyczące Standardów Ochrony Małoletnich – plik zip

Do pobrania – Zarządzenie w sprawie wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich – Zarządzenie Nr 2-2024